Onze percelen waren 80 jaar geleden nog zeebodem, hoe zit dat?

Onze kwekerij bevind zich op zeer jonge grond, nog geen 80 jaar geleden bestond het hele gebied nog uit zee. Hoe zit dat? We nemen je kort mee in de historie van de Noordoostpolder.

De Noordoostpolder is onderdeel van de Zuiderzeewet die bedacht is door ingenieur Cornelis Lely. Naar aanleiding van het voedseltekort in de oorlog en de watersnoodramp in 1916 was Nederland opzoek naar een oplossing voor een plek waar voedselproductie de basis zou zijn. Een agrarisch gebied dus.

Noordoostpolder; agrarisch Walhalla

In 1942 werd de Noordoostpolder officieel drooggelegd, een stuk grond gewonnen uit de voormalige Zuiderzee. 48.000 hectare, 1577 bedrijven op kavels van 12 tot 48 hectare. Kaarsrechte wegen, percelen en gestructureerde watermanagement. 10 dorpen met inwoners die nauwkeurig zijn uitgekozen. Vijf verschillende types boerderij, één taak; een nieuw stukje grond omtoveren tot efficiënt agrarische walhalla. De planmatigheid was troef.  

Bron: Google Maps

48, 24 of 12 hectare

Wie naar de kaart van de Noordoostpolder kijkt, ziet dat alle wegen, sloten en percelen zeer gestructureerd liggen. Percelen zijn ingedeeld in blokken van voornamelijk 48, 24 en 12 hectare.  Een kavel van 300 bij 800 meter wordt tijdens een onderzoek in 1936 als optimaal ervaren. Dit komt voornamelijk door de toenmalige drainagetechniek die een maximale kavelbreedte toestond van 300 meter.  De Nederlandse regering ging uiteindelijk akkoord met de uitgifte van 1577 bedrijven van 12 tot 48 hectare.

Planmatigheid was troef

De boerderijen werden in deze tijd in clusters van twee, drie of vier bij elkaar geplaatst. Er werd verwacht dat de boeren groepjes gingen vormen om elkaar te helpen bij werk op het land, brand of ongevallen. Ook zaten hier financiële voordelen aan. Zo was er slecht één brandkraan nodig, en één transformator. De planmatigheid was troef, in alles.

Plaatsing van een Schokbeton – prefab – schuur

De omgeving Kraggenburg, Marknesse en Luttelgeest – de omgeving van onze kwekerij – bevind zich op een klei- en zavelgebied en werd daarom ingedeeld als fruitteeltgebied. Dat is nu nog goed te zien aan de kleinere kavels (12 hectare) en de typische tuinderswoningen.

Strakke indeling

Het dorpenplan dateert uit 1946. De ligging van de dorpen is afgestemd op een stramien van wegen, vaarten en kavels. Er werd onderzoek gedaan naar elke afstanden pasten bij de landarbeiders die werkzaam waren bij de boeren. Daarop werd een plan gemaakt om alle dorpen op 7 tot 9 kilometer van ‘hoofdplaats’ Emmeloord te plaatsen, in een cirkel, keurig verdeeld. De planmatigheid was troef, zoals eerder beschreven.

Tegenwoordig zijn vele oorspronkelijke boerderijen omgebouwd tot woonboerderijen en worden kleine agrarische bedrijven overgenomen door grotere partijen. Ook wordt er nog grond verpacht, verhuurd of verruild. De polderboeren weten wel wat samenwerken is.

Onze kwekerij

De huiskavel van onze kwekerij bevindt zich op kavelnummer M121, een kavel met een grootte van 24 hectare lichte klei en bevindt zich ruim 3.5 meter onder zeeniveau. De woning op het erf is een ‘Klassieke Noordoostpolder Boerderij’ Type A. Een vrijstaande pachtersboerderij met een schuur van schokbeton, typerend voor de akkerbouwbedrijven in het beginsel.

Antoon Ziel